Dachy zielone
Dachy zielone, ogrody wertykalne i zielone fasady to jeden z najciekawszych trendów budowlanych ostatnich lat, choć ich historia jest o wiele dłuższa. Ekologiczne rozwiązania przestrzenne cieszą się popularnością w wielu państwach Europy. W rozwiązaniach tego typu przoduje przede wszystkim Norwegia, Dania, Szwajcaria i Holandia. Jednak Polska również zaczyna się zazieleniać. W poprzednim roku pojawiło się na naszym rynku wiele nowych i ciekawych rozwiązań w tym zakresie.
Atrakcyjny wygląd zielonych połaci nie jest jedyną zaletą tego rozwiązania. Przede wszystkim przemawiają za nim aspekty ekonomiczne i ekologiczne.
Stanowią odpowiedź na szybko postępujące zmiany klimatyczne. W betonowych centrach miast złożonych z budynków, placów i chodników tworzą się tzw. miejskie wyspy ciepła, które kumulują wysoką temperaturę. Zielone rozwiązania przestrzenne są skuteczną metodą obniżania temperatury w centrach miast. Kolejną istotną zaletą tego zastosowania jest przestrzeń, w której mogą mieszkać owady, ptaki i nieduże zwierzęta.
Zazielenienie przestrzeni publicznej wpływa także pozytywnie na samopoczucie mieszkańców, to dobra przestrzeń wypoczynkowa i rekreacyjna. Wpływa również na polepszenie jakości powietrza. Zielone rozwiązania przestrzenne zaczęły zyskiwać coraz większe wsparcie samorządów, co skutkuje m.in. zwolnieniem z podatku od nieruchomości.
Dzięki tym wszystkim pozytywnym aspektom w najbliższych latach najprawdopodobniej powstanie coraz więcej zielonych fasad, dachów i dziedzińców.
Czym są dachy zielone?
Dachy zielone to powierzchnie oddzielone od gruntu poprzez budowlę bądź inną konstrukcję. Na pozór wydaje nam się, że dachy zielone wymagają wysokości, jednak często znajdują się np. na poziomie zero. Nierzadko zdarza nam się spacerować po dachach zielonych nie mając o tym pojęcia np. w sytuacji gdy pod nami znajdują się parking. Nie oczywistymi rodzajami dachów zielonych są stadiony piłkarskie, czy porośnięte trawą torowiska, niektóre chodniki, a także patia w kompleksach mieszkaniowych.
Dachy użytkowe możemy tworzyć w dowolnym miejscu, jednak szczególnie dobrze sprawdzą się w miastach, gdzie brakuje roślinności. Co ciekawe, tak zwane dachy zielone nie zawsze są zielone. Najczęściej jest to powierzchnia pokryta roślinnością, jednak może być również przestrzenią użytkową w postaci np. kawiarni, parku czy siłowni na świeżym powietrzu.
Czy dachy zielone są trwałe?
Dachy zielone poprawiają żywotność samej połaci dachowej. Jednym z podstawowych czynników wpływających negatywnie na dachy są dobowe różnice temperatur. W przypadku dachów użytkowych temperatury wahają się znacznie mniej. Tradycyjne powierzchnie pokryć dachowych mają trwałość do 15-25 lat, natomiast profesjonalnie wykonane dachy zielone są w stanie trwać w dobrej kondycji co najmniej 40 lat.
Jakie rośliny mogą się znaleźć na zielonych dachu?
To zależy od tego czy zdecydujemy się na wybudowanie dachu ekstensywnego czy intensywnego. W przypadku dachu ekstensywnego mamy mniejszą ilość substratu (podłoża), więc nie wszystkie gatunki roślin będą miały miejsce do zakorzenienia i rozwoju. Decydując się na takie rozwiązanie warto zrezygnować z roślin wymagających szczególnej uwagi. Wszelkiego rodzaju trawy nie są w tym wypadku dobrym wyborem, ponieważ będzie im ciężko się zakorzenić a sami będziemy mieć problem z koszeniem ich w trudno dostępnych przestrzeniach. Na dachy zielone ekstensywne najlepiej sprawdzą się niskie rośliny takie jak sukulenty, mchy, rozchodniki, niektóre zioła, ponieważ mają niskie wymagania wodne i glebowe.
Dachy zielone intensywne, usytuowane w dostępnych dla nas przestrzeniach takich jak patio, czy powierzchnia nad płytą garażową, dają nam większe możliwości wyboru roślinności. W tym wypadku możemy pozwolić sobie na trawy, kwiaty, krzewy a nawet drzewa.
Jakie są główne zalety dachów zielonych?
Niewątpliwie w miejskiej dżungli brakuje nam zieleni. Odpowiedzią na to zapotrzebowanie są połacie dachów zielonych. Zwiększenie ilość przestrzeni zielonych w mieście, poprawia jego estetykę i niweluje poczucie przytłoczenia. Przestrzeń wypoczynkowa jaką możemy uzyskać na dachach zielonych jest jedną z najistotniejszych zalet dla użytkowników budynku. Czasami wystarczy wyjść na chwilę z zatłoczonego biura, czy domowego biura i dać oczom odetchnąć patrząc na roślinność. Zieleń jest ważna dla naszego zdrowia psychicznego.
Zasadzona na dachach płaskich roślinność działa pozytywnie na oczyszczanie powietrza, retencję nawet do 80% i oczyszczanie wód opadowych oraz zmniejsza lokalną temperaturę (redukcja miejskiej wyspy ciepła). Niewątpliwe istotną zaletą jest bioróżnorodność, to dzięki dachom i tarasom zielonym tworzymy środowisko życia zwierząt, ptaków i owadów.
Dachy zielone redukują poziom hałasu nawet o 8 decybeli, dzięki czemu miejski hałas będzie słyszany niemal o połowę ciszej.
Prócz aspektów ekologicznych dachy zielone stanowią również ekonomiczne rozwiązania. To naturalna klimatyzacja generująca mniejsze zużycie energii. Dachy zielone wydłużają żywotność hydroizolacji dachu. Nie można zapominać, iż stanowią dodatkową korzyść dla inwestora ponieważ podnoszą wartość budynku.
Zwolnienie od podatku od nieruchomości
W coraz większej ilości polskich miast obowiązuje zwolnienie od podatku od nieruchomości z zielonym dachem lub ścianą pełną roślin. Ulga obejmuje już m.in. mieszkańców Katowic, Gdańska, Wrocławia i Kalisza. Mieszkańcy Poznania, którzy zdecydują się na wykonanie dachów zielonych lub ogrodów wertykalnych, choć nie będą zwolnieni z podatku, mogą liczyć na dofinansowanie. Prekursorem takich rozwiązań były władze miasta Wiednia, które zaoferowały mieszkańcom wsparcie doradcze i finansowe, aby wesprzeć zazielenianie budynków.
Rodzaje dachów zielonych
Dachy zielone możemy podzielić na trzy typy: ekstensywny, intensywny oraz półintensywny.
Dach zielony ekstensywny stanowi niewielkie obciążenie dla konstrukcji, wymaga małego nakładu pracy przy pielęgnacji. Taki układ nie wymaga dodatkowego nawadniania, stanowią dobrą alternatywę dla nawierzchni żwirowej. Na taką przestrzeń stosujemy matę rozchodnikową o grubości 2,5 cm oraz substrat ziemny od 6 cm do 10 cm i matę retencyjną (która służy do akumulacji wody a jej nadmiar odprowadza do warstwy hydroizolacyjnej).
Dach zielony intensywny to przestrzeń najczęściej przez nas pożądana. Nasza pierwsza myśl na temat dachów zielonych najczęściej kieruje nas w stronę architektury ogrodowej. Możemy je wykorzystywać w celach rekreacyjnych. Mamy dużo większy wybór roślin, którymi możemy obsadzić taki dach a przy odpowiedniej grubości warstw wegetacyjnych, możemy na nich sadzić nawet drzewa. W tym przypadku stosujemy warstwę substratową o grubości co najmniej 20 cm, której wysokość w zależności od rodzaju obsadzenia może wynieść nawet 200 cm. Należy również zastosować drenaż o zwiększonej retencji wody np. Delta Floraxx 40H z akumulacją 19,59l/m2
Dach zielony półintensywny stanowi tańszą i mniej wymagającą alternatywę dla dachu zielonego intensywnego. Porastają je z reguły trawy, byliny, zioła, mchy i krzewy. Charakteryzuje się mniejszą różnorodnością użytkowania i kształtowania.
Stosujemy również podział dachów zielonych ze względu na warstwę izolacji termicznej, czyli dachy zielone w układzie tradycyjnym oraz dachy zielone w układzie odwróconym. Mamy również podział ze względu na kąt nachylenia na dach zielony płaski i stromy.
Warstwy dachu zielonego:
Wegetacyjna
Filtracyjna
Drenażowa
Ochronna
Ochronna przeciwkorzenna
Poślizgowa
Hydroizolacyjna
Dach zielony odwrócony:
Jakie są warstwy dachu zielonego?
Warstwę początkową stanowi odporna przerastanie korzeni izolacja przeciwwodna.
Możemy w zależności od potrzeb nałożyć na tym etapie folie EPDM, membrany TPO/FPO, powłoki bitumiczne lub papę.
Następnie należy zabezpieczyć hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi za pomocą włókniny ochronnej najczęściej PES/PE o gramaturze mniejszej bądź równej 300 gr/m2.
Na dachach zielonych odwróconych z termoizolacją XPS nakładamy matę dyfuzyjną. Jej zadaniem jest rozdzielenie izolacji termicznej od mat zasobnikowo-drenażowych np. Matę dyfuzyjno-separacyjną Delta Vent RR.
Następnie nakładamy warstwę drenażową. Wypusty służą do odprowadzenia nadmiaru wody oraz zgromadzenia wody dla potrzeb rozwoju roślin. Możemy zastosować maty zasobnikowo-drenażowe z HDPE, maty kubełkowe z EPS (styropian ekspandowany), maty zasobnikowo drenażowa z HIPS, skrzynki retencyjne z PP lub drenaż mineralny. Cechują się zdolnością retencyjną, drenażową i wytrzymałością na ściskanie.
Kolejnym etapem jest nałożenie warstwy filtracyjnej, która separuje warstwę drenażową od warstwy wegetacyjnej i zapobiega wypływaniu z niej cząsteczek. Stosujemy włókninę filtracyjną z PP (100-200gr/m2).
Ostatnią warstwą na której będziemy mogli posadzić roślinność jest warstwa wegetacyjna, która składa się ze specjalistycznych substratów. Ich skład różni się w zależności od rodzaju dachu zielonego na jaki się zdecydowaliśmy, co wiąże się również z wyborem roślinności.
Jakich produktów potrzebujesz?
-hydroizolacja: membrany TPO/FPO, folie EPDM, powłoki bitumiczne, papy (w przypadku dachów zielonych intensywnych hydroizolacja musi być odporna na przerastanie korzeni, więc zaleca się folie EPDM)
-włóknina ochronna PES/PE
-Izolacja termiczna XPS
-mata dyfuzyjno separacyjna (Delta Vent RR)
-warstwa drenażowa z włókniną filtracyjną (Delta Floraxx Top)
-substrat odpowiednio dobrany do rodzaju dachu
